Paketa e re e politikave tregtare të shpallura nga SHBA pritet të ndikojë në shkëmbimet tregtare me Shqipërinë, veçanërisht në eksportin e bimëve mjekësore. Ky sektor është i lidhur ngushtë me tregun amerikan, jo vetëm në mënyrë direkte, por edhe përmes rieksportit nga vendet e BE-së si Italia dhe Gjermania.
Efektet e tarifës së re në sektorin e bimëve mjekësore
Kryetari i Shoqatës së Eksportuesve të Bimëve Medicinale dhe Aromatike, Filip Gjoka, shprehu shqetësimin se aplikimi i një tarife doganore mbi eksportet, nga zero në 10%, do të ketë pasoja të drejtpërdrejta për fermerët, grumbulluesit dhe përpunuesit.
“Vendosja e kësaj tarife do të rrisë kostot në të gjithë zinxhirin e prodhimit. Ndërkohë që konsumatorët në tregjet kryesore si SHBA do të mbrohen nga rritja e çmimeve, kjo mund të sjellë presion për uljen e çmimeve të eksportit, duke ndikuar negativisht në të ardhurat e fermerëve shqiptarë,” thekson Gjoka.
Shoqata ka nisur një analizë të detajuar për të kuptuar pasojat e mundshme të kësaj tarife dhe për të përcaktuar strategjitë e duhura për sektorin.
Shifrat e eksportit drejt SHBA dhe tregjet kryesore
SHBA-të janë tregu kryesor për eksportin e bimëve mjekësore shqiptare, duke përfaqësuar 32% të totalit të shitjeve në vitin 2024. Sipas të dhënave të INSTAT, eksportet drejt SHBA-së arritën në 1.65 miliardë lekë (16.4 milionë euro), me një rritje 17.5% krahasuar me një vit më parë.
Pas SHBA-së, tregjet kryesore të eksportit të bimëve mjekësore janë:
- Gjermania – 23% e totalit të eksporteve (11.8 milionë euro), një pjesë e të cilave rieksportohet në SHBA.
- Spanja – 7% e totalit.
- Turqia – 5% e totalit.
Në vitin 2024, Shqipëria eksportoi 51 milionë euro bimë mjekësore, që përbën 1.4% të totalit të eksporteve kombëtare.
Eksportet shqiptare drejt SHBA në rënie
Bimët mjekësore janë produkti i dytë më i eksportuar nga Shqipëria drejt SHBA-së, duke përfaqësuar 23% të eksporteve. Produkti kryesor mbetet giza dhe çeliku, me vlerë 2.95 miliardë lekë (42% e totalit të eksporteve drejt SHBA-së).
Në vitin 2024, eksportet totale drejt SHBA-së arritën 7 miliardë lekë (rreth 70 milionë euro), por pësuan një rënie prej 28%, kryesisht për shkak të tkurrjes së tregut të gizës dhe çelikut. Në përgjithësi, eksportet drejt SHBA-së përfaqësojnë rreth 2% të totalit të eksporteve shqiptare.
Përfundim
Ndryshimi i politikave tregtare të SHBA-së paraqet një sfidë për eksportuesit shqiptarë, veçanërisht në sektorin e bimëve mjekësore. Rritja e tarifave mund të ndikojë në çmimet dhe konkurrueshmërinë e produkteve shqiptare, duke krijuar presion në të gjithë zinxhirin e prodhimit. Eksportuesit dhe autoritetet duhet të përshtatin strategjitë e tyre për të minimizuar ndikimet negative dhe për të ruajtur pozicionin e Shqipërisë në tregun amerikan.
