Në këtë ditë 59 vjet më parë, një masakër ndodhi në zemër të Parisit, pra në zemër të Evropës, kundër protestuesve algjerianë që protestonin në mbështetje të pavarësisë algjeriane. Qindra trupa të tyre të vrarë fluturuan në Seine, raporton Anadolu Agency (AA).
Lufta Algjeriane e Pavarësisë (1954-1962) përmendet ende nga publiku francez si “lufta pa emër”, dhe të gjithë ushtarëve francezë më pas u dha statusi i veteranit dhe u falën për të gjitha krimet e kryera gjatë asaj periudhe.
Gati 30,000 protestues algjerianë u mblodhën në Parisin qendror më 17 tetor 1961 për të kërkuar paqësisht përfundimin e luftës dhe shpalljen e pavarësisë të Algjerisë. Pasoi një reagim brutal nga ana e forcave franceze, e cila, sipas hulumtimit të fundit, vrau afër 400 algjerianë, trupat e të cilëve më pas notuan në Senë për ditë me radhë. Protestuesit u burgosën në stadiume dhe burgje, dhe pothuajse gjysma u dëbuan në Algjeri.
Për gati katër dekada, Franca hesht dhe fsheh të gjitha raportet dhe arkivat në lidhje me atë masakër të egër në zemër të Evropës dhe vetëm në vitin 1998 qeveria franceze botoi komentin e parë për atë ngjarje. U shpreh se 40 demonstrues humbën jetën, por përpjekja për të fshehur të vërtetën në lidhje me ditën kur Sena u njollos me gjakun e demonstruesve algjerianë vazhdoi.
Kryetari i atëhershëm i Parisit, Bertrand Delance, vendosi një pllakë për viktimat e masakrës së 1961 në Urën e Shën Michel në këtë ditë në 2001, por Franca kurrë nuk e pranoi përgjegjësinë për atë masakër, dhe asnjeri nuk u ndoq apo u ndëshkua për të.
Megjithëse autoritetet franceze vazhdojnë të fshehin dhe mohojnë me këmbëngulje se ata kanë kryer krime të rënda dhe gjenocid kundër algjerianëve gjatë kolonizimit të Algjerisë (1830-1962), kafkat e udhëheqësve të rezistencës algjeriane janë shfaqur në Musée de l’Homme në Paris.
Një nga autorët më të përgjegjshëm të masakrës së Parisit të vitit 1961 ishte ministri i atëhershëm I brendshëm Maurice Papon, i cili mohoi që të kishte ndodhur ndonjë trazirë atë ditë dhe vendosi një bllokadë mediatike të plotë dhe çdo bllokadë tjetër për aksesin në informacion në lidhje me ngjarjen.
Në fillim të tetorit 1961, ai prezantoi një shtetrrethim që ndalonte vetëm muslimanët algjerianë të dilnin nga shtëpitë e tyre.
Kjo ishte një nga arsyet për mbledhjen e dhjetëra mijëra demonstruesve në protestat paqësore në Paris në këtë ditë në 1961. Një hetim zyrtar nuk është kryer kurrë, dhe sipas hetimeve të fundit, atë ditë në qendër të Parisit, policia vrau gati 400 algjerianë, plagosi mijëra dhe arrestoi gati 14,000. Policia mblodhi trupat e të vrarëve, por edhe qindra algjerianë të plagosur, nga trotuaret e shesheve, stacioneve të trenave dhe rrugëve, dhe i hodhi në Senë.
Pas një raporti qeveritar në vitin 1998 dhe akuzave se vetëm 40 algjerianë u vranë, historiani Jean-Luc Einadi paditi Papon një vit më vonë dhe fitoi gjyqin në gjykatë. Eshtë dokumenti i parë i një institucioni francez që flet për përgjegjësinë e policisë për masakrën, por autoritetet franceze ende nuk flasin për atë ngjarje.
Policia franceze nuk e miratoi kërkesën e gazetarëve të AA për të hyrë në arkivat për detaje në lidhje me masakrën që ndodhi pothuajse gjashtë dekada më parë, dhe shpjegimi thotë se pandemia COVID-19 është arsyeja e refuzimit.
Një nga dëshmitarët e masakrës në Paris është 84-vjeçari Ait Ouazzou Areski, i cili i tha AA se ai kaloi shumë kohë në burg për shkak të metodave raciste të ministrit të atëhershëm Papon.
Duke treguar se Papon prezantoi një shtetrrethim që ishte diskriminues dhe racist ndaj algjerianëve, Areski tha se ai kështu u përpoq të sabotojë negociatat e paqes që u zhvilluan gjatë asaj periudhe.
“Protestat u organizuan nga Lëvizja e Pavarësisë Algjeriane dhe të gjithë protestuesit ishin të paarmatosur dhe ne as nuk i lejuam të mbanin armë. “Dhjetëra mijëra njerëz erdhën në protesta dhe në një moment policia sulmoi dhe hapi zjarr ndaj nesh,” tha Areski.
Ka 49 silueta njerëzish në pllakën përkujtimore në Urën e Shën Michel, dhe Areski pretendon se numri i viktimave ishte dhjetë herë më i lartë dhe se autoritetet franceze në mënyrë indirekte pranuan se çfarë masakre ishte.
“Franca po përpiqet në çdo mënyrë të fshehë të vërtetën. Ne i kërkojmë asaj të pranojë këtë dhe të gjitha krimet që ajo bëri gjatë kolonizimit,” tha Areski.
Profesori i Universitetit EvrAy-Val-d’Essonne, Oliver Le Cour Grandmaison, gjithashtu beson se futja e një shtetrrethimi racist dhe diskriminues për algjerianët ishte shkaku i protestave paqësore që u kthyen në një masakër në shkallë të gjerë nga shtypja e policisë.
Ai shkroi në librat e tij të historisë se Maurice Papon ishte i dërguari i Francës në Algjerinë dhe Marokun e kolonizuar dhe se si ai veproi me impulse hakmarrëse kundër të gjithë atyre që i rezistuan kolonizimit dhe mbështetsnin pavarësinë.
“Papon gjithashtu transferoi metodat e tij brutale të luftës në Paris dhe me urdhrin e tij, krimi më i tmerrshëm që nga Lufta e Dytë Botërore u krye në qendër të Parisit më 17 tetor 1961,” pretendon Grandmaison.
Duke theksuar se ky krim kundër algjerianëve nuk ndodhi në Algjeri, por në qendër të Parisit, Grandmaison thotë se miti i qeverisë franceze për krimet që ndodhën vetëm në skenën e luftës në vendet e kolonizuara është i pakuptimtë.
Historianja dhe drejtorja e Qendrës Kombëtare të Kërkimit në Francë (CNRS), Karima Direche gjithashtu foli për masakrën e Parisit dhe tha që protestuesit e paarmatosur u qëlluan për vdekje.
“Mijëra algjerianë janë arrestuar dhe hedhur në burgje. Ata u torturuan, dhjetëra u vranë, disa të plagosur u hodhën në Senë dhe u mbytën. Forca e tepërt u përdor kundër këtyre njerëzve,” tha Direche.
Ajo shtoi se masakra e Parisit e vitit 1961 përfaqësonte shtypjen kolonialiste mbi lëvizjen për pavarësi dhe anti-kolonializëm.
Duke kujtuar që ish-presidenti francez dikur tha se ai u jep nderim atyre që u vranë në masakrën e Parisit, Direche tha se ai nuk e përmendi përgjegjësinë e Francës, duke shtuar se zyrtarët francezë besojnë se shtypja e algjerianëve ishte e ligjshme.
“Shteti francez ka vështirësi të merret me të kaluarën koloniale. Por kolonializmi është pjesë e historisë franceze,” tha Direche.
Kreu i Komitetit për Drejtësi dhe Liri, Yasser Louati, gjithashtu tha se njeriu i parë i atëhershëm i policisë, Papon, urdhëroi masakrimin e protestuesve sepse ai nuk donte të dëgjonte zërin e rezistencës dhe luftën për pavarësinë e Algjerisë në Paris.
Duke kujtuar sesi Papon bashkëpunoi gjithashtu me nazistët gjermanë dhe si ai mori pjesë në persekutimin dhe dërgimin e hebrenjve në ekzekutime masive, Louati tha se autoritetet franceze kurrë nuk kundërshtuan metodat e tij dhe se një praktikë e tillë përfaqësonte gjithashtu një humbje të kujtesës shoqërore.
“Kanë kaluar vite që nga masakra, dhe asnjë fjalë nuk është thënë në lidhje me të. Vetëm në vitet 1980, historianët, të tillë si Jean-Luc Einaudi, filluan të bënin punën e tyre dhe të dokumentonin faktet e këtij krimi. Sidoqoftë, kjo ende nuk mësohet në shkolla dhe është ende një temë tabu. Franca nuk është përballur me të kaluarën dhe askush nga presidentët e saj nuk ka kërkuar falje për krimet,” tha Louati.
Louati gjithashtu tha se Franca dhe populli i saj nuk kanë mësuar nga e kaluara dhe kjo është arsyeja pse sot ata nuk po reagojnë ndaj shtypjes që qeveria aktuale në atë vend po kryen kundër muslimanëve.
Ai pretendon se presidenti aktual francez Emmanuel Macron po ushtron presion të madh mbi organizatat joqeveritare që po kërkojnë administratën e tij të flasë për masakrën e Parisit 1961.
“Kjo tregon se ne ende jetojmë në një Francë, e cila abuzon me ata që duan të kujtojnë të kaluarën. Masakra e Parisit meriton një ditë përkujtimore dhe një fjalim zyrtar nga presidenti francez. Nuk ndodhi shumë larg, por në zemër të Parisit dhe ndodhi me vendim të institucioneve franceze dhe askush nuk bëri asgjë për ta parandaluar atë”, përfundoi Lauati. /tesheshi.com/
