Gjykata Kushtetuese ka pranuar pjesërisht kërkesën e studentëve të Fakultetit të Mjekësisë, lidhur me shfuqizimin e disa neneve të ligjit për trajtimin e veçantë të studentëve në këtë fushë, që i detyron ata të punojnë deri në 5 vite në Shqipëri pas studimeve.
Gjykata vendosi shfuqizimin e neneve që përcaktojnë afatet 2, 3 dhe 5 vjeçare të punësimit me detyrim dhe marrjes së diplomës. Në vendimin e marrë këtë të enjte (25 janar), Gjykata argumenton se dispozitat e kundërshtuara sjellin kufizim të të drejtave për arsim dhe punësim, të garantuara nga Kushtetuta.
Sipas Gjykatës Kushtetuese, afati 5-vjeçar i parashikuar nga ligji rezulton më i ashpër se sa nevoja për të përmbushur objektivin legjitim të shtetit për të garantuar kujdes shëndetësor për qytetarët. Po ashtu u vendos edhe rishikimi i afateve 3 dhe 2-vjeçare, pasi, nisur nga përvoja e shteteve të tjera, ky afat nuk duhet të kalojë gjysmën e kohëzgjatjes së studimeve.
“Gjykata Kushtetuese e mbledhur sot, më 25.01.2024, vlerësoi se dispozitat e kundërshtuara sjellin kufizim të të drejtave për arsim dhe punësim, të garantuara nga nenet 49 dhe 57 të Kushtetutës. Kufizimi është vendosur me ligj dhe për interes publik, i cili lidhet me detyrimin e shtetit për të garantuar kujdes shëndetësor ndaj shtetasve, të parashikuar nga neni 55 i Kushtetutës. Megjithatë gjatë procesit nuk u provua se kufizimi është proporcional në drejtim të afateve dhe kohëzgjatjes së shlyerjes së detyrimeve për punësim, pasi afati 5-vjeçar i parashikuar nga neni 4 i ligjit rezulton më i ashpër se sa nevoja për të përmbushur objektivin legjitim. Duke u nisur nga premisa që afati 5-vjeçar nuk është proporcional dhe duke marrë në konsideratë eksperiencën e vendeve të tjera, ku ky afat nuk tejkalon gjysmën e kohëzgjatjes së studimeve, u gjykua që të rishikohen edhe afatet e tjera 3-vjeçare dhe 2-vjeçare të përcaktuara në të njëjtin nen”, thuhet në vendim.
Po ashtu, sipas vendimit të Gjykatës, në nenin 6 të ligjit mungojnë kriteret objektive të punësimit me prioritet.
“Në kuadër të testit të proporcionalitetit, Gjykata ka konstatuar, gjithashtu, se neni 6 i ligjit ka ometim ligjor. Ometimi ka të bëjë me mungesën e kritereve objektive të punësimit me prioritet, trajtimin financiar në kuadër të sigurimit të mjeteve të nevojshme të jetesës, sipas nenit 49 të Kushtetutës, si dhe përllogaritjen e periudhës në pritje në kohëzgjatjen e detyrimit për punësim. Gjykata e analizoi çështjen edhe në këndvështrimin e parimit të sigurisë juridike dhe të barazisë para ligjit”, thuhet në vendim.
Gjykata Kushtetuese i kërkon Kuvendit që brenda 3 muajve të miratojë ndryshimet e nevojshme ligjore.
Ligji për trajtimin e veçantë të studentëve të mjekësisë, që i detyron ata të punojnë deri në 5 vite në Shqipëri pas studimeve në mënyrë që të pajisen me diplomë, u prit me kundërshti të ashpra nga vetë studentët. Ata u ngritën në protesta duke e konsideruar atë të padrejtë dhe duke kërkuar shfuqizim të këtij ligji.
